درمان با عروسکهای نمایشی
بارها اتفاق افتاده است مادری با کودکش که دچار نوعی اختلال است پیش من آمده و گفته است “پیش مشاور می برمش حتما می شناسیدش فلان آقا یا خانم دکتر که خیلی هم معروف است!”
و همیشه اولین پرسشم این است که یک بزرگسال آنهم روانشناس چگونه با یک کودک صحبت می کند؟ چگونه به دنیای او راه پیدا می کند؟ و اساسا اطلاعات دریافت شده از گفتگوی مشاور با کودک چقدر محل اعتماد است و حقیقت دارد؟ اینها و بسیاری دیگر ابهاماتی است که همواره مرا به عنوان یک مادر برای مراجعه به مشاور دچار تردید می کند. هرچند تجربه مشاوره گرفتن برای فرزندم را دارم اما بدیهی است که مشاور محترم بدون هیچ گفتگویی با کودکم به من مشاوره داد. اگر چه برایم مفید بود اما آنچه من می خواستم این بود که شاهد گفتگوی یک شخص مجرب و کاربلد با فرزندم باشم. دوست داشتم گفتگوی صحیح را ببینم. این فرصت بسیار کم پیش آمد.
اما من یک شانس داشتم که مدرس رشته نمایش عروسکی در دانشگاه بودم و یکی از بهترین درسهایم مربوط به تاریخ نمایش عروسکی بود که در دو ترم شرق و غرب ارائه می کردم. مجموعه مطالعاتم مرا با درمان از طریق عروسکهای نمایشی یا (Puppet Therapy) آشنا کرد. ولی قبل از هر چیز می خواستم بدانم مگر عروسکها چه ویژگی هایی دارند که یک مشاور ممکن است نداشته باشد؟
برخی از این ویژگی ها عبارتند از:
یک: شیء بودن عروسک یا بعبارتی کوچک بودن آن به کودک این اطمینان را می دهد که می تواند به آن مسلط شود. این موضوع را وقتی درک می کنیم که کودک شروع به لمس و بررسی و مشاهده ی زیر و بم عروسک می کند.
البته گاهی بعضی از کودکان همان ابتدا شروع به زدن یا آسیب رساندن به عروسک می کنند که این کارِ آنها ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد.
برای مثال ممکن است کودک از فضای موجود احساس ناخوشایندی داشته باشد و یا بخواهد با زدن خشم و عصبانیتش را نسبت به والدین خود ابراز کند. حتی ممکن است بخواهد به ما بگوید که می دانم عروسک زنده نیست و فریب نمی خورم. در این وضعیت نیز یک داستان خلاقانه ی جذاب می تواند کودک را غرق اجرای نمایشی عروسک کند.
بعد از شی بودگی عروسک همزبانی او با کودک است. عروسک براحتی می تواند تحت کنترل کودک درآمده و با او همزبان و همدل شود. کودک می داند که عروسک هیچوقت قدرت آسیب رساندن به او را ندارد بنابراین می تواند هر نوع احساسی را بر سر عروسک فرو بریزد. برایش خانه بسازد و بعد همان خانه را بر سرش خراب کند و یا با او بازی هایی را انجام دهد که در زندگی واقعی اجازه انجام آنها را ندارد. بنابراین عروسکها قادرند زندگی متناسب با کودکان را خلق کنند و به دنیای آن ها راه بگشایند. به گمان من و پس از بیست و پنج سال کار با عروسک و کودک آنچه عروسک ها به درستی انجام می دهند قرار گرفتن بعنوان واسطه میان ما و کودکان مان است. آنها با ترجمان زبان ما می توانند انواع مختلفی از آموزش ها را به کودکان بدهند بی اینکه آنها احساس کنند مجبور به آموزش هستند.
عروسکهای نمایشی فانتزی موجود در کتابهای قصه را سه بعدی کرده و به شکل زنده ای بَرمی سازند. آنها بازیگران بی ادعایی هستند که در هر گوشه خانه و خیابان و پارک و مهمانی و … هر جایی بدون خجالت کشیدن بازی کرده و نقش آفرینی می کنند. کودکی که با عروسکهای نمایشی آموزش ببیند اعتماد به نفس متعادلی برای فعالیتهای اجتماعی اش می یابد و رشد کلامی، عاطفی و اجتماعی اش در مسیر درستی قرار می گیرد. در موسسه دنیای اسطوره کودکی کلیه آموزش های کودکان را با رویکرد انسانگرایانه در بستر زندگی و نمایش عروسکی تدارک دیده ایم. عروسکهای بسیار با شخصیتهای گوناگون و حضور در کارگاه ها کنار کودکان آموزش را پیش می برند.
بدون دیدگاه